viva sua vida met Portugese wijn

Op het kaartje hiernaast vind je een overzicht van alle wijngebieden in Portugal. In de geschiedenis van de olijfolie heb je kunnen lezen dat de de Romeinen de olijfbomen over zuid Europa hebben verspreid. Maar de wijnbouw gaat al terug tot voor de Romeinse tijd. De wijnbouw in Portugal is het resultaat van tradities van (zeer) oude beschavingen. Sinds de toetreding van Portugal tot de EU is de export van wijn gegroeid. Maar net als bij de olijfolie hanteren de Portugezen ook bij wijn het motto 'viva sua vida'. Het overgrote deel van de productie consumeren ze zelf... Vanaf de jaren tachtig van de vorige eeuw is er op het vlak van wijnwetgeving, toegepaste technologie en verbouwingsmethoden veel veranderd (en vaak ook verbeterd). Er is circa 250.000 ha met druivenstokken beplant. Qua wijnproductie staat Portugal op de zevende plaats in Europa.

Portugese wijn geschiedenis

Na de pre-romeinse, romeinse en moorse periode heeft Portugal vooral naam gemaakt in Engeland vanaf de 14e eeuw. Destijds waren zij partners in de handel over zee. Toen in het begin van de 18e eeuw Engeland slaags raakte met Frankrijk en de Nederlanden, zocht dat land nieuwe wijngebieden om wijn te kopen. De Engelsen vonden deze wijngebieden onder andere in Portugal, met name de Port- en Madeirawijnen. Voor hen was het drinken van Portwijn een patriottische daad geworden. Franse wijn was immers van de vijand. Nadat de conflicten waren opgelost, gingen de Engelsen weer meer Franse wijn drinken en minder Portugese. Portugal beschikte niet over de financiële middelen om te investeren in haar wijnindustrie. Dit alles heeft ertoe geleid dat er enorme hoeveelheid druivensoorten is aangeplant met inheemse namen.

 

Ik heb hier een Portugese wijn van druivensoorten waarvan ik nog nooit gehoord heb.....

Dat hoor ik vaak en het is helemaal niet zo raar. Omdat de Portugese wijncultuur zich relatief afgezonderd ontwikkelde, zijn er veel druivenrassen die nergens anders in de wereld groeien. Dus als je de druivensoort niet herkent op een Portugese wijn, is dat de normaalste zaak van de wereld. Alles bij elkaar zijn er meer dan 250 inheemse variëteiten en een paar (steeds meer) geïmporteerde (waaronder Alicante Bouschet) die zich goed hebben aangepast aan het Portugese landschap (dat wil zeggen, ze zijn heerlijk). Voor veel wijnexperts is Portugal het laatste wijnland van West-Europa; er is nog zoveel te proeven en te ontdekken! En het land heeft de perfecte (klimaat-)omstandigheden (zon, breedtegraad, terroir, neerslag en temperende zeewind) om zich met bijvoorbeeld een regio als de Bordeaux te kunnen meten. De komende jaren gaan we proberen om van alle soorten wijn in ons assortiment te krijgen maar we beginnen bescheiden. Klik op de linkjes om de wijn te vinden die deze druivensoort bevat...

 

Een greep uit de witte druivensoorten:

 

 

 

  • Dorinto
  • Encruzado
  • Fernão Pires
  • Folgasão
  • Fonte Cal
  • Galego Dourado
  • Generosa de Portugal
  • Gouveio Real
  • Jampal
  • Loureiro
  • Malvasia Branca de São Jorge
  • Malvsia de Colares
  • Malvasia Fina
  • Rabigato

 

 

  • Rabo de Ovelha
  • Rio Grande
  • Seara Nova
  • Sercial
  • Sercealinho
  • Síria
  • Tamarez
  • Terrantez
  • Terrantez da Terceira
  • Terrantez do Pico
  • Trajadura
  • Trincadeira das Pratas
  • Verdelho
  • Viosinho
  • Vital

en de rode druivensoorten:

  • Complexa
  • Cornifesto
  • Donzelinho Tinto
  • Espadeiro
  • Grossa 
  • Jaen de Dao (en ook deze)
  • Malvasia Preta
  • Marufo
  • Monfredo
  • Moreto do Alentejo
  • Padeiro
  • Pedral
  • Preto Martinho

kwaliteitsniveaus van de Portugese wijn en het etiket

Grofweg zijn de Portugese wijnen te verdelen in 3 niveaus.  U herkent ze  door naar het wijnetiket te kijken.

  1. DOP - Denominação de Origem Protegida  (voorheen DOC - Denominação de origem controlada ): dit betekent dat de wijn afkomstig is uit een strikt afgebakend geografisch gebied met specifieke (toegestane) druiven en maximale opbrengsten per wijnstok (om de kwaliteit te controleren). Er zijn 31 DOP's in Portugal, hoewel 2 ervan overlappend zijn, waardoor het er 29 lijken 
  2. IGP - Indicação Geográfica Protegida  (voorheen VR - vinho regional):  Portugal is verdeeld in 14 regionale wijngebieden ("vinho regional"), die minder strenge regels hebben voor het controleren van de soorten druiven en de maximale opbrengsten per wijnrank. Hoewel dit impliceert dat de wijnen niet van dezelfde kwaliteit zijn als de DOP's, gebruiken veel creatieve en innovatieve producenten in Portugal de IGP-aanduiding om uitstekende wijnen te maken met druiven of blends die niet zijn toegestaan in DOP. Alle IGP-wijnen moeten een minimum van 85% van in de regio geteelde druiven bevatten. Een breed aantal soorten aan  druivensoorten is toegestaan in elke IGP maar er is wel een  minimum alcoholgehalte. IGP-wijnen worden vaak geproduceerd in DOP-regio's, omdat wijnmakers ervoor kiezen wijnen te maken die niet aan alle DOP regels voldoet, hetgeen de vrijheid van de producent ten goede komt en zeker niet (zoals in Spanje en Italië vaak het geval is) misbruikt wordt om meer volume aan slechtere wijn te produceren.
  3. Vinho (wijn): de meest elementaire indeling van Portugese (tafel-)wijn. De kans dat je deze buiten Portugal zult zien is vrij klein, maar ze zijn zeker de moeite waard. 

Elke regio wordt beheerd door een regionale "Wijn en Wijnstok" -commissie, de Comissão Vitivinícola Regional (CVR). Elke CVR houdt toezicht op en controleert de kwaliteitsregelingen om de kwaliteit te borgen en het individuele karakter van elke regio(wijn) te behouden. Omdat (gebrek aan) water een probleem is in (een aantal regio's van) Portugal, heeft de CVR ook controle over het verlenen van toestemmingen voor irrigatie, die zorgvuldig wordt bewaakt.

het etiket

Als ze worden geproduceerd als oogstjaar-gedateerde DOP of IGP, kunnen Portugese tafelwijnen worden aangeduid als Garrafeira  ("Private wine cellar"), wat duidt op een minimale periode van veroudering. 

  • Tinto Garrafeira wijnen moeten minimaal 30 maanden verouderen, inclusief minstens 12 maanden op fles. 
  • De Branco en Rosado Garrafeira wijnen moeten minimum 12 maanden verouderen waarvan minimum 6 maanden in de fles. 
  • Vintage Garrafeira portwijnen hebben een aparte regeling - na een paar jaren veroudering in vat, rijpt de port nog gedurende een periode van ten minste acht jaar in demijohs (jimmyjohn, is een rieten bolvormige mandfles met een smalle hals met een inhoud van 20 tot 60 liter). 
  • Reserva stille wijnen hebben een alcoholgehalte van minstens 0,5% hoger dan het wettelijke minimum dat door de respectievelijke DOP of IGP bepaald is. Mousserende reserva wijnen gemaakt via de traditionele methode, hebben een minimumperiode van 12 maanden sur lattes (het horizontaal bewaren 'op latten' van de flessen wordt bedoeld nadat de liqueur de tirage is toegevoegd) gelegen.
  • Colheita Seleccionada heeft minstens 1% hoger alcoholgehalte dan dat vastgesteld door  de regionale benaming. 

Portugese wijnregio's

De komende periode zal hieronder een overzicht verschijnen waarin alle Portugese wijnregio's nader toe worden gelicht. De nummers voor de naam van de wijnregio corresponderen met de kaart bovenaan deze pagina.

VINHO VERDE

1. DOC Vinho Verde

vinho regional minho

De Vinho Verde is de grootste DOC van Portugal gelegen in het koele, regenachtige, groene noordwesten. De DOC Vinho Verde sluit naadloos aan op de Spaanse DO Rias Baixas. De wijnstokken groeien op vruchtbare granietgronden langs rivieren die uit de bergen (Trás-os-Montes, Portugees voor 'over de bergen') in het oosten komen  en uitmonden in de Atlantische oceaan tussen gouden surfstranden. De Vinho Verde wordt vroeg geoogst, en is doorgaans wit, licht mousserend en heeft een friszure smaak. Op hete zomeravonden kan  een fles verkwikkende, licht bruisende, witte Vinho Verde je beste vriend zijn. De hoge zuurgraad van Vinho Verde verfrist de mond en is een welkome aanvulling op gegrilde vis of zeevruchten. De regio Minho, de thuisbasis van Vinho Verde, ligt in de noordwestelijke hoek van Portugal, direct over de grens van de wijnstreek Rías Baixas in Spanje, de regio is bijzonder groen vanwege de regen uit de Atlantische Oceaan - een mogelijke verklaring voor de naam van de wijn, alhoewel ook de lichte groen-gelige kleur van de wijn zelf hier natuurlijk de oorzaak van kan zijn.

PS. de echte reden van het 'verde' / groen in de naam ligt in het feit dat er 'groene' druiven, als in 'net rijp' voor gebruikt worden. Je hebt namelijk ook vinho verdes die rosé, of zelfs rood kunnen zijn 

vinho verde is uniek in de wereld!

 Zijn levendige frisheid, elegantie, lichtheid, aromatische en smaakvolle smaken - vooral fruitige en bloemige noten - zijn de kenmerken die de Vinho Verde typeren en differentiëren. Deze wijn wordt uitsluitend geproduceerd in het afgebakende gebied van de Vinho Verde in het noordwesten van Portugal en wordt alleen geproduceerd uit de inheemse druivensoorten van het gebied. 

Enkele druivensoorten:

Alvarinho: De wijn wordt gekarakteriseerd door een intense strogele kleur, met citrus reflecties en heeft een onderscheidend en complex aroma, variërend van kweepeer, perzik, banaan, citroen, passievrucht en lychee, naar oranje en paarse bloemen, hazelnoten, walnoten, en honing. En een complexe, zachte, ronde, gladde, volle en aanhoudende smaak. 

Loureiro: Een druivensoort geteeld in bijna elk gebied van de Vinho Verde en het meest geschikt voor de kustgebieden.. Oude en van hoge kwaliteit wijnstokken, die wijnen produceren met een citrus kleur, een mooie, elegante geur, variërend van fruitige citrus (citroen) bloemen (fresia en rozen) boeket, met een fruitige smaak, een lichte zuurtegraad, fris, harmonieus, vol en persistent. 

Trajadura: Een druif geteeld in de hele regio (niet aanbevolen in de subregio Baiao), van goede kwaliteit, produceert wijnen met een diepe gouden strogele kleur, een aroma van rijp fruit zoals appel, peer en perzik. Typeert een fijn, warm en rond mondgevoel. 

Vinhão: Het is de enige rode variëteit in het gebied. Produceert wijnen van een intens granaatrode kleur, met een aroma van bessen zoals bramen en frambozen. Vol en licht wrange smaak.



 

Wijnregio's in de Vinho verde :

1. Monção

2. Lima

3. Cávado

4. Ave

5. Basto

6. Sousa

7. Amarante

8. Paiva

BRAGA

provinciehoofdstad tussen de wijngebieden Cávado en Ave.

TRÁS-OS-MONTES

2. DOC Trás-os-montes

vinho regional transmontano

hier komt de Tinto Transmontano vandaan: Full-bodied rode blends van inheemse druivensoorten.

Als u vanaf de Douro naar het noorden over de bergen gaat, vindt u nog een kleine wijn producerende regio genaamd Trás-Os-Montes. De enige wijnen die we vanuit dit gebied in het buitenland wel eens tegen komen zijn de Transmontano, een regionale rode blend.  De wijnen zijn vol, pittig, met een hoger alcoholgehalte. In een glas Transmontano proef je de de ingesloten zonnestralen. Transmontano (wijn) deelt zijn naam met het uit de regio Trás-Os-Montes afkomstige hondenras. Van oudsher echte herdershonden (honden die gebruikt werden door schaapherders) en goed bestand tegen het soms gure, bergachtige winterklimaat van de Trás-os-montes.

 

 

PORTO E DOURO

Transmontano

De wijnen uit de Porto/Douro regio

  • Port: Versterkte zoete wijnen, zoals LBV-port, Tawny Port en Vintage Portwijnen die de beste zijn en gemaakt worden door het mengen van uitsluitend "port druiven" waaronder Touriga Franca, Touriga Nacional, Tinta Roriz (Tempranillo), Tinta Barrocca en Tinto Cão onder vele anderen. 
  • Witte & Rosé Porto. Naast rode port zijn er ook de witte portwijnen gemaakt met de zeldzame witte wijnsoorten in de regio. Rosé Port is relatief nieuw en beide wijnen zijn geweldig om te gebruiken in licht-alcoholische zomercocktails zoals de Porto-klassieker, Port&Tonic
  • Tinto Douro  Volle rode wijnen. Dezelfde rode druiven van portwijn maken uitstekende volle, tannine-rijke rode wijnen met een groot verouderingspotentieel. 
  • Douro Branco. Lichte witte wijnen. Douro Branco zijn knapperige, mineraal witte wijnen met zeer weinig fruitige aroma's, subtiele silex tonen en zoutgehalte en een hoge zuurgraad. Douro-witte wijnen zijn lastig te vinden en omvatten de witte port-variëteiten zoals Rabigato, Viosinho, Gouveio en Folgazão (enz.)

3. DOC porto/douro

vinho regional duriense

Vinho-do-Porto, Port, is de beroemdste en meest gekopieerde wijn uit Portugal. De druiven die gebruikt worden voor Port variëren per Port/Porthuis en groeien in de Douro-vallei. De heuvels langs de rivier de Douro worden vrijwel allemaal nog met de hand bewerkt in terrassen daterend reeds uit tijd van Jezus (het begin van de christelijke jaartelling). Het is zo'n indrukwekkende regio, waar meer dan 2000 jaar geschiedenis in wijnproductie te zien is, dat de hele regio een UNESCO-werelderfgoed is geworden.

Over Port is zoveel te vertellen dat we er een aparte webpagina op onze site aan gaan wijden: port. Deze site is nu nog in aanbouw maar zal in het najaar van 2021 geleidelijk aan verschijnen.

TÁVORA E VAROSA

4. D.O.C. Távora - Varosa

vinho regional terras de cister

Uit de Terras de Cister regio komen vooral mousserende wijnen. Als je vanaf de Douro naar het zuiden over de bergen gaat, kom je terecht in een klein bergachtig gebied, dat voor het eerst beplant werd met wijnstokken door Cisterciënzer monniken (dezelfde monniken die ook dachten dat er misschien een fatsoenlijke wijn in Bourgondië, Frankrijk, zou zijn te maken). Dom Perignon, een van de Cisterciënzer monniken, leeft vandaag de dag nog voort als naamgever van een geinige mousserende witte wijn, iets ten westen van de Bourgogne. Het gebied (Terras de Cister) is vooral 's nachts verrassend veel koeler en moeilijker om druiven te rijpen dan de Douro. Dit verschil creëert wijnen met veel meer elegantie en hoge zuurgraad, waardoor zij het best geschikt zijn om mousserende wijnen van te maken. Vanwege de aantrekkelijkheid van de bubbels zijn er een groeiend aantal wijngaarden die de uitheemse Chardonnay en Pinot Noir druiven aanplanten. Wel worden ze altijd geplant in combinatie met de inheemse soorten; de regionale variëteiten van Malvasia Fina (vol en aromatisch wit), Cerceal (licht wit), Gouveio (licht wit), Aragonês (ook wel bekend als Tempranillo) , Tinta Barroca (rood) en de Touriga Franca (rood) zijn de primaire rode druiven die in dit gebied aangeplant zijn.

DÃO  E LAFÕES

5. D.O.C. Lafões

6. D.O.C. Dão

vinho regional terras do Dão

 

De Dão is door wijnliefhebbers geïdentificeerd als een van de belangrijkste wijnregio's met veel kwaliteitspotentieel.  Met de wijnregio's Douro een Priorat vormen ze trio, dat qua potentieel (druiven, vakmanschap, klimaat en terroir) voluit de competitie aankan met de topwijnstreken in de wereld. Zoals de Bordeaux, Bourgogne en de Piemonte (Barolo). Wijnen uit de Dão zijn lichter van stijl dan in de Douro, maar hebben aangetoond dat ze zeer goed verouderen vanwege de tannine- en zuurgraad ontwikkeling (ook bekend als 'structuur' van de wijn) van het groeien in hooggelegen gebieden met zijn ruige gronden van ontbindend graniet en schist (vergelijkbaar met Douro en Priorat).

Het oorspronkelijke gesteente hiervoor was kleisteen of schalie. Het begon allemaal met kleideeltjes die lang geleden, vooral in het devoon (± 400 miljoen jaar geleden), zijn af­gezet in subtropische zeeën, laag op laag, tot soms wel 5000 meter dik. Later zijn daar weer andere afzettingen overheen komen te liggen. Toen de supercontinenten Laurazië en Gondwana naar elkaar toe bewogen, slo­ten de zeeën zich. Onder toenemende druk en hoge temperatuur versteende de klei en veranderde in schalie en kleisteen, waarna langzaam de metamorfose plaatsvond. Eerst ontstond wat we leisteen noemen en wat in Duitsland vaak devonschiefer wordt genoemd en in het Engels slate heet. Dat is op bepaalde plaatsen weer aan de aardop­pervlakte gekomen, door verwering van bo­venliggende aardlagen. Als dat meer tijd kostte, verhardde het platige gesteente nog meer en werd het fylliet en schist, dat later ook op bepaalde plekken aan de oppervlakte kwam. 

Als u weleens wijn van de Mencia-druif uit het noordwestelijke deel van Spanje heeft gehad; dit ras groeit ook in de Dão en wordt Jaen ("Zs-ine") genoemd maar de het klimaat en het terroir van de Dão geven de wijn een totaal andere smaakbeleving. Onze Casa Anadia wijnen komen uit deze regio en bevatten (onder meer) de Jean druif. Deze twee behoren tot de absolute (wereld-)top.

De wijnen 

  • Dão Alfrocheiro: Medium-bodied rode wijn met rode bessenaroma's, zoethout en specerijen;
  • Dão Jaen (alias Mencía): volle rode wijn. Frambozen- en zwarte kersensmaken met een matig hoge zuurgraad en tannines die een 'droog' karakter nalaten in de mond;
  • Dão Touriga Nacional: krachtige rode wijn. Diepe zwart fruit smaken met chocolade en mokka, verfijnde tannines en een iets meer dan een gemiddelde zuurtegraad;
  • Terras do Dão en Terras de Lafões: De Vinho-streekwijnen van de Dão met meer expirimenten en melanges met internationale variëteiten (met andere lokale of internationale druiven zoals Chardonnay, Syrah of Cabernet Sauvignon).

Paleis van de graven van Anadia

BAIRRADA

7. D.O.C. Bairrada

vinho regional Beira atlantico

Baga is de zeer productieve rode druif van Beira, geteeld in Bairrada. In het verleden stonden de wijnen gemaakt met 100% Baga bekend als wijn met een dichte structuur, met bramen en bessen en een hoge zuurgraad met een teerachtige afdronk. Omdat de wijnen zo gestructureerd waren, kon het wel 10-20 jaar duren  voordat ze een tikkie verfijning verkregen. Vandaag de dag is dat allemaal aan het veranderen. Met zorgvuldige wijngaardstrategieën en vinificatie, vindt u een veel breder assortiment Baga gebaseerde wijnen dat een enorm contrast vormt met de Bairrada Clássico. Van de aromatische en heerlijk roze mousserende wijnen tot  zachte, gestructureerde, lichte rode wijnen, die doen denken aan Pinot Noir, is dit gebied is één van de nieuwe grensverleggende regio's die een nieuwe norm van wijsmaken zet voor de Portugezen. Dit is een regio om te volgen!

  • Tinto Bairrada: gemaakt van Baga en variërend van dichte, teerachtige, hoge zure rode wijnen tot delicate, rode vruchten-aangedreven wijnen met fijn getextureerde tannines en het vermogen om te verouderen.
  • Branco Bairrada: gemaakt van de aromatische Fernão Pires (hier Maria Gomes geheten), Bical en Arinto
  • Sprankelende "Brut" Bairrada: heerlijke mousserende wijnen gemaakt met de vroeg geplukte Baga, Fernão Pires en anderen.

De oostkant van de meest bergachtige regio in Portugal (het sneeuwt er zelfs vaak 's winters!) Heeft één van de meest uitdagende klimaten om druiven te produceren. Het wordt afgeschermd door het ~Serra da Estrella gebergte van de oceaan en bevindt zich dus aan de luwzijde van dit gebergte. Met een korter groeiseizoen (waar temperaturen boven de 30 graden echter nog steeds vaker regel dan uitzondering zijn), leiden de rode druiven tot wijnen met veel rood-fruit in de basis  met kruidachtige rokerige tonen en een sappige, lang aan het gehemelte hechtende  afdronk. De witte wijnen zijn soepel maar met met een kalkachtige mineraliteit. Er zijn veel (zeer) oude wijnstokken hier, evenals producenten die inheemse gisten en biologische wijnbouw gebruiken. Dit is een regio die het potentieel heeft een van de topregio's van Portugal te worden.

  • Rode Beira: felrode, diep fruitige wijnen van Murufo, Bastardo, Alfrocheiro, Trincadeira en Touriga Nacional
  • Witte Beira: Sappige, krijtwitte wijnen van Síria, Arinto & Malvasia

BEIRA INTERIOR

8. D.O.C. Beira Interior

vinho regional terras da Beira